Bakara Suresi 123. Ayetin Tefsiri

وَاتَّقُوا يَوْمًا لَا تَجْز۪ي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْـًٔا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا تَنْفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ

"Öyle bir günden çekinip korunun ki, o gün kimse kimsenin yerine ceza çekemeyecek, kimseden fidye kabul edilmeyecek, şefaatin kimseye faydası olmayacak ve kimseye yardım edilmeyecektir."(Bakara 2/123)

Bakara 123. ayette geçen mahşer/hesap günüdür. Allah-u teala şöyle buyuruyor: "Hesap günü nedir nereden bileceksin! Gerçekten nereden bileceksin hesap gününün ne olduğunu! O gün, kimsenin kimse için bir şey yapamayacağı gündür. O gün bütün yetki Allah’ındır.” (İnfitar 82/17-19) “Kabilenin en yakınlarını uyar”(Şuarâ 26/214)

Gelenekte"Şefaat", saygın birinin, mahşer günü, Allah’ın yanında bir kimseye arka çıkması şeklinde  anlaşılır. İnsanın içini ve neler yaptığını bilen Allah’ın yanında bir kimseye arka çıkılabileceğini düşünmek hem Allah’ı insan seviyesine indirmek hem de şefaat etmesi beklenen kişiyi Allah'tan daha merhametli saymak anlamına gelir. “De ki, “Biliyorsanız söyleyin her şeyin hâkimiyeti elinde olan, koruyan ama ona karşı korunma imkânı olmayan kimdir? “Allah’tır” diyecekler. De ki, öyleyse nereden büyüleniyorsunuz?” (Muminun 23/88-89) Birçok insan, Allah’a ait bazı özelliklerin kimi insanlarda da olduğuna inanır ve bu sebeple şefaat edeceğine inandığı bu gerçek veya hayali kişilerde de kulluk eder. Allah Teâlâ şöyle buyurur: “Allah ile aralarına koydukları öyle şeye kul olurlar ki, onlara ne bir zararı olur ne de fayda sağlar. “Bunlar Allah katında şefaatçilerimizdir” derler. De ki: Göklerde ve yerde, Allah’ın bilmediği bir şeyi mi ona bildiriyorsunuz? Allah, onların ortak saydıkları şeyden uzak ve yücedir.” (Yunus 10/18) Kişiyi Allah’a karşı koruyacak olan kimsenin, Allah’tan daha güçlü olması gerekir. Bu sebeple şefaat edeceğine inanılan kişiler, birer hayali tanrı olurlar.

Gerçekte şefaat ise şirk günahı işlemediği halde cehennemi hak edenlerin cezalarını çektikten sonra olacaktır. Allah-u Teala şöyle buyuruyor: "Günahkârları, suya koşarcasına cehenneme sevk edeceğiz. Rahman’dan söz almış olanlar dışında kimse şefaatten yararlanamayacaktır." (Meryem 19/86-87) “Allah ile aralarına koyduklarını yardıma çağıranlar, şefaatten yararlanamazlar; oysa bilerek  doğruya şahitlik edenler öyle değildir.” (Zuhruf 43/86) Rahmandan söz alanlar, kendilerini şirkten koruyanlardır. Bunlar, bilerek doğruya şahitlik eden yani “Allah’tan başka ilah olmadığına şahitlik ederim” diyenlerdir. (Daha geniş bilgi için bkz. Bakara 2/48. ayet açıklamaları )