Süleymaniye Vakfı Meali
ŞEMS
[*] "Rahmân” ve “Rahîm" kelimeleri, rahmet (رحمة) kökündendir. Rahmet, iyilik ve ikramı gerektiren incelik anlamındadır. Allah’ın özelliği olarak kullanılınca sadece iyilik ve ikram anlaşılır (Müfredât). Rahmân “rahmeti her şeyi kuşatan” demektir. Bu özellik Allah’tan başkasında olmayacağı için “iyiliği sonsuz” diye çevirdik. Rahîm “çok merhametli” demektir. Bu özellik Allah’ın dışındaki varlıklarda da olabilir. Nitekim ‘rahîm’ kelimesi, Tevbe 9/128. âyette Resulullah için; Fetih 48/29. ayette ise müminler için kullanılmıştır.
[*] “Onu takip ettiğinde (إِذَا تَلَاهَا)” sözündeki “(ها) onu” zamiri, Güneşi de duhâyı da gösterebilir özelliktedir. Kutup bölgeleri dışında Ay’ın Güneşi takip ettiği, Güneş’in düzenli olarak doğup batmadığı kutup bölgelerinde ise duhasını yani Güneşin yaydığı dalgalı ışınları takip ettiği gözlemlenebilir. Kameri takvimde yeni Ay’ın göstergesi, gündüzün bitiminden sonra gözüken hilaldir. Kutup bölgesinde ise Güneşin yeterince veya hiç gözükmediği kış günleri ile yeterince veya hiç batmadığı yaz günlerinde yeni ayın göstergesi olan hilal, duhânın kaybolmaya başlamasından sonra gözükür. Duhânın kaybolduğu, havanın durgunlaşmasıyla anlaşılır. Ay’a yemin edilen ayetler için bkz. Müddessir 74/32, İnşikak 84/18.
[*] “Onu ortaya çıkardığında (إِذَا جَلَّاهَا)” sözündeki “(ها) onu” zamiri hem Güneşi hem de duhâyı gösterir özelliktedir. Bu ayete göre gündüz, Güneşin doğuşu ile batışı arasındaki vakittir. Güneşin tam olarak veya hiç gözükmediği yahut tam olarak veya hiç batmadığı yerlerde ise gündüz, duhânın, tam olarak ortaya çıkışı ile durgunlaşmaya başlaması arasındaki vakittir (Leyl 92/2).
[*] “Onu kapladığında (إِذَا يَغْشَاهَا) ” sözündeki “(ها) onu” zamiri, öncekiler gibi hem Güneşi hem de duhâyı gösterir özelliktedir. Bu ayete göre gece, dünyanın büyük bir bölümünde, Güneşin batışı ile doğuşu arasındaki vakittir. Kutup bölgesinde, Güneşin tam olarak veya hiç gözükmediği kış günleri ile tam olarak veya hiç batmadığı yaz günlerinde ise gece, duhâyı kaplaması ile ortaya çıkışı arasındaki vakittir. Gecenin duhâyı kaplaması, ışınlardaki dalgalanmanın hissedilir oranda azalması ile anlaşılır. Geceye yemin edilen ayetler için bkz. Müddessir 74/33, Tekvir 81/17, İnşikak 84/17, Fecr 89/4, Leyl 92/1, Duha 93/2.
[*] Bakara 2/22, Zâriyât 51/48, Nûh 71/19, Nâziât 79/30-32, Ğâşiye 88/20.
[*] Bu ayete göre Allah, herkese davranışlarının iyi mi kötü mü olduğunu ilham eder. Kötü bir işe niyetlenen yahut bunu yapan kişinin içinde hissettiği sıkıntı ve vicdan azabı da iyi iş yapanın hissettiği iç huzuru da Allah’ın ona olan ilhamıdır (En’am 6/125, Enfal 8/24, Yusuf 12/24, Şûrâ 42/51).
[*] Semud kavmi ve onlara elçi olarak gönderilen Salih Aleyhisselamın kıssası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: A’raf 7/73-79, Hud 11/61-68, Hicr 15/80-84, Şuara 26/141-159, Neml 27/45-53, Fussilet 41/17-18, Zariyat 51/43-45, Kamer 54/23-31, Hakka 69/4-5.
[*] Şehrin suyunu bir gün halk, bir gün de deve içiyordu. Bir devenin, şehrin bütün suyunu içebilecek yapıda olması, onun bir mucize olduğunu açıkça gösteriyordu. Bu mucize, Salih aleyhisselamın elçiliğinin belgesiydi (A’raf 7/73, Şuarâ 26/155-156, Kamer 54/27-28).
[1*] A’raf 7/77, Hud 11/65, Şuara 26/157.
[2*] Semûd’un ve nebi gönderilen diğer kavimlerin helak edilmesine sebep olan günah, onların kendilerine gönderilen mucizelere rağmen nebilerine iman etmemeleridir; çünkü mucizeler, nebiliğin kesin delili olarak verilmiştir. Allah, bu nedenle son nebi olan Muhammed aleyhisselama diğerlerine verilenler gibi bir mucize vermemiştir. Verseydi, o mucizeyi gördüğü halde inanmayanların da toplu olarak yok edilmesi gerekirdi (İsra 17/59). Böyle bir mucize yerine Allah, kendisi ve insanlar üzerindeki etkisi hem kalıcı hem de mucizevî olan Kur’an-ı Kerim’i göndermiştir (Ankebût 29/51).
[*] Bu ceza onlara, işledikleri suçun karşılığı olarak verilmiştir. Bu sebeple Allah’ın onlara bir haksızlık yapmış olma endişesi yoktur (Nisa 4/40, Tevbe 9/70, Mülk 67/8-11).
