HUD

TEFSİR
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ
İyiliği sonsuz, ikramı bol Allah’ın adıyla...[*]

[*] "Rahmân” ve “Rahîm" kelimeleri, rahmet (رحمة) kökündendir. Rahmet, iyilik ve ikramı gerektiren incelik anlamındadır. Allah’ın özelliği olarak kullanılınca sadece iyilik ve ikram anlaşılır (Müfredât). Rahmân “rahmeti her şeyi kuşatan” demektir. Bu özellik Allah’tan başkasında olmayacağı için “iyiliği sonsuz” diye çevirdik. Rahîm “çok merhametli” demektir. Bu özellik Allah’ın dışındaki varlıklarda da olabilir. Nitekim ‘rahîm’ kelimesi, Tevbe 9/128. âyette Resulullah için; Fetih 48/29. ayette ise müminler için kullanılmıştır.
(Hud 11/1)
الٓرٰ۠ كِتَابٌ اُحْكِمَتْ اٰيَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَك۪يمٍ خَب۪يرٍۙ
Elif-Lâm-Râ[1*]! Bu (Kur’an); daima doğru hükümler veren ve her şeyin iç yüzünü bilen Allah tarafından, ayetleri hem muhkem[2*] /hüküm içerir hale getirilmiş hem[3*] de ayrıntılı olarak açıklanmış bir kitaptır[4*].

[1*] Bu harflere huruf-u mukattaa /birbiri ile bağlantısı kesilmiş harfler denir. Bunların Nebîmize sorulmamış olması, bilinen bir anlamının olduğunu gösterir. Yoksa müşrikler bunu dillerine dolar, Nebîmizi sürekli rahatsız ederlerdi. Bununla ilgili sorular, İslam’ın Arap yarımadası dışına yayılmasından sonra başlamıştır. Bu harflerle başlayan yirmi dokuz sureden yirmi beşinde Kur’an’a, dördünde de önemli bir konuya vurgu yapılıyor olmasından onların dikkatleri toplama görevi yaptığı anlaşılır. Türkçede böyle bir kullanım yoktur.

[2*] Muhkem ayet, bir konuda hüküm içeren ayettir. O hüküm, başka ayetlerle ayrıntılı olarak açıklanır (Al-i İmran 3/7, Zümer 39/23).

[3*] Ayetteki  (ثمَ) ‘sümme’ye açıklayıcı nitelikte olan ikinci cümleyi birinciye bağlayan “...hem ...hem” anlamı verilmiştir. Çünkü “sümme” dört türlü kullanımı olan bir edattır. Bu kullanımlardan biri, sıralama veya öncelik-sonralık kastedilmeksizin mutlak beraberliği ifade eder (Mu’cemu'l-Lugati'l-Arabiyyeti'l-Muasıra, Ahmed Muhtar Abdulhamid Ömer,  lem-ül Kutub,  2008, c. 1, s. 328. (Yunus 10/103; Hud 11/3, 52; Beled 90/17).

[4*] En’am 6/114, A’raf 7/52, Fussilet 41/3.
(Hud 11/2)
اَلَّا تَعْبُدُٓوا اِلَّا اللّٰهَۜ اِنَّن۪ي لَكُمْ مِنْهُ نَذ۪يرٌ وَبَش۪يرٌۙ
(Açıklamayı Allah’ın yapmış olması) Allah’tan başkasına kulluk etmemeniz içindir[1*]. (Ey Muhammed de ki:) Ben de onun tarafından size gönderilmiş bir uyarıcı ve müjdeciyim[2*].

[1*] Bu iki ayetten anlaşılacağı üzere Allah'ın ayetlerini ancak Allah açıklayabilir. Onun yaptığı açıklamalara da sadece bu Kitaptan ulaşılabilir (Yusuf 12/111, Nahl 16/89, Kıyamet 75/16-19). Muhammed Aleyhisselam dahil hiç kimsenin Kur'an'ı açıklama yetkisi yoktur. Onun görevi, kendisine gelen kitabı insanlara eksiksiz bir şekilde ulaştırmak, Allah'ın kitapta ona gösterdiği şekliyle onlara kitabı ve hikmeti öğretmek, onda bulunan hükümlerle insanları uyarmak ve onlara müjdeler vermektir (Bakara 2/151, Al-i İmran 3/164, Nisa 4/105, Maide 5/67, A'raf 7/1-3, Nahl 16/44, Cuma 62/2). Muhammed Aleyhisselamın müjdeleri de uyarıları da kendisine verilen kitapta mevcut olduğu için bu iki vasıf bizzat Kur’an için de kullanılmıştır (İsra 17/9-10, Kehf 18/1-2, Fussilet 41/2-3, Ahkaf 46/12).

[2*] Bakara 2/119, İsra 17/105, Meryem 19/97, Furkan 25/56, Ahzab 33/45, Sebe 34/28, Fatır 35/24, Fetih 48/8.
(Hud 11/3)
وَاَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُٓوا اِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتَاعًا حَسَنًا اِلٰٓى اَجَلٍ مُسَمًّى وَيُؤْتِ كُلَّ ذ۪ي فَضْلٍ فَضْلَهُۜ وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنّ۪ٓي اَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ كَب۪يرٍ
(Böyle olması) Bir de Rabbinizden /Sahibinizden bağışlanma[1*] dilemeniz, ona tövbe etmeniz /dönüş yapmanız[2*] içindir ki belirlenmiş eceliniz[3*] gelinceye kadar sizi güzel bir şekilde yararlandırsın[4*] ve iyilik yapanlara da fazlasını versin[5*]. Eğer yüz çevirecek olursanız o büyük günün azabına uğramanızdan korkarım[6*].

[1*] İstiğfar, “söz ve davranışla mağfiret talep etmek”tir. Mağfiret ise Allah’ın, kulunu azaptan korumasıdır (Müfredat). “Başı koruyan zırhlı başlık” anlamındaki “miğfer” kelimesi de aynı köktendir.

[2*] Tövbe, “yaptığı yanlışlardan pişman olup vazgeçmeye karar veren kişinin, bulunduğu yanlış yoldan Allah’ın istediği doğru yola dönüş yapması”dır. Örneğin, içkiyi Allah haram kıldığı /yasakladığı için içmekten pişman olup bırakmaya karar veren kişinin içkiyi tamamen bırakması tövbe /dönüş yapma olur (Nisa 4/17-18).

[3*] Ecel-i müsemmâ konusu için bkz. En’am 6/2 ve dipnotu.

[4*] Muhammed Aleyhisselam’dan önceki elçiler de ümmetlerine bu yönde çağrıda bulunmuşlardır (Hud 11/52, 61, 89-90, İbrahim 14/10, Nuh 71/1-4)

[5*] Nisa 4/40.

[6*] Enbiya 21/109.
(Hud 11/4)
اِلَى اللّٰهِ مَرْجِعُكُمْۚ وَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَد۪يرٌ
Dönüp geleceğiniz yer Allah’ın huzurudur[*]. O, her şeye bir ölçü koyar.

[*] Yunus 10/4.
(Hud 11/5)
اَلَٓا اِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُوا مِنْهُۜ اَلَا ح۪ينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيَابَهُمْۙ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَۚ اِنَّهُ عَل۪يمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
Bilin ki onlar, ondan (Allah’tan) saklanmak için iki büklüm olurlar. Yine bilin ki giysilerine büründükleri zaman bile neyi gizlediklerini ve neyi açığa vurduklarını Allah bilir. O, içlerinde olanı da bilir[*].

[*] Bakara 2/77, Nahl 16/23, Zuhruf 43/80.
(Hud 11/6)
وَمَا مِنْ دَٓابَّةٍ فِي الْاَرْضِ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَاۜ كُلٌّ ف۪ي كِتَابٍ مُب۪ينٍ
Yeryüzünde hareket eden tek bir canlı yoktur ki rızkı Allah’a ait olmasın[1*]. Allah, onun ömür boyu bulunduğu yerleri de geçici olarak kaldığı yeri[2*] de bilir. Bunların hepsinin apaçık yazılı bir kaydı tutulur[3*].

[1*] Ankebut 29/60.

[2*] Allah, Güneş’in başka bir tarafa ayrılmadan üzerinde dolaştığı yörüngeye “müstekar” demiştir (Yasin 36/38). Bu ayette ise müstekar, canlıların üzerinde belli bir süre dolaştığı daimî yerleşim yeri olan yeryüzüdür. “Müstevda’” da öldükten sonra tekrar diriltilecekleri güne kadar kalacakları yerlerdir. Tüm hareketli canlılar, tıpkı insanlar gibi yeniden dirilecektir (En’am 6/38, A’raf 7/57, Tekvir 81/5). Aynı ifadeler, En’am 6/98. ayette de geçer ve döllenmiş yumurtanın yolculuğu boyunca kaldığı yerleri “müstekar ve müstevda” diye ikiye ayırır. Müstekar, döllenmiş yumurtanın döllenme anından rahme varmasına kadar yolculuk yaptığı kanaldır. Müstevda ise ceninin, doğumla annenin vücudundan ayrılmasına kadar kaldığı ana rahmidir.

[3*] Al-i İmran 3/5, En’am 6/59, Yunus 10/61, Neml 27/75, Fatır 35/11..
(Hud 11/7)
وَهُوَ الَّذ۪ي خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ ف۪ي سِتَّةِ اَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَٓاءِ لِيَبْلُوَكُمْ اَيُّكُمْ اَحْسَنُ عَمَلًاۜ وَلَئِنْ قُلْتَ اِنَّكُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذ۪ينَ كَفَرُٓوا اِنْ هٰذَٓا اِلَّا سِحْرٌ مُب۪ينٌ
O, gökleri ve yeri altı günde[1*] yaratmış olandır. O sırada Arş’ı /yönetim merkezi[2*] suyun üstündeydi. Onları yaratması, hanginiz daha iyi davranacak diye sizi zorlu bir imtihandan geçirmesi içindir[3*]. Onlara “Öldükten sonra tekrar diriltileceksiniz.” desen[4*], ayetleri görmezlikte direnenler kesinlikle şöyle derler: “Bu açık bir sihirden başka bir şey değil[5*]!”

[1*] Yer ve göklerin toplam altı günde yaratıldığını gösteren ayetler şunlardır: Yunus 10/3, Hud 11/7, Furkan 25/59, Secde 32/4-5, Fussilet 41/9-12, Kaf 50/38, Hadid 57/4.

[2*] A'raf 7/54, Yunus 10/3, Ra’d 13/2, Taha 20/5, Furkan 25/59, Secde 32/4, Kaf 50/38, Hadid 57/4.

[3*] Kehf 18/7, Mülk 67/2.

[4*] Taha 20/55, Hac 22/7, Nuh 71/17-18.

[5*] Saffat 37/15-18.
(Hud 11/8)
وَلَئِنْ اَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ اِلٰٓى اُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ لَيَقُولُنَّ مَا يَحْبِسُهُۜ اَلَا يَوْمَ يَأْت۪يهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِه۪ يَسْتَهْزِؤُ۫نَ۟
Onlara vereceğimiz azabı belli bir süre ertelesek “Onu tutan ne ki!” derler. Şunu bilin ki azap geldiği gün onlardan uzaklaştırılacak değildir. Hafife aldıkları onları saracaktır[*].

[*] Kehf 18/58-59, Zümer 39/47-48, Casiye 45/32-33.
(Hud 11/9)
وَلَئِنْ اَذَقْنَا الْاِنْسَانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْنَاهَا مِنْهُۚ اِنَّهُ لَيَؤُ۫سٌ كَفُورٌ
İnsana tarafımızdan bir ikram tattırsak, sonra onu ondan çekip alsak tam bir ümitsizliğe kapılır, nankörlük eder durur[*].

[*] İsra 17/83, Rum 30/36, Fussilet 41/49-50, Şura 42/48.

 
(Hud 11/10)
وَلَئِنْ اَذَقْنَاهُ نَعْمَٓاءَ بَعْدَ ضَرَّٓاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّيِّـَٔاتُ عَنّ۪يۜ اِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌۙ
Çektiği darlıktan sonra bir bolluk tattırsak bu defa kesinlikle “Bütün sıkıntılarım bitti.” der. Artık o tam bir şımarıktır, böbürlenir durur[*].

[*] Yunus 10/12, 21, Zümer 39/8, 49, Fussilet 41/51, Fecr 89/15-16.

 
(Hud 11/11)
اِلَّا الَّذ۪ينَ صَبَرُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِۜ اُو۬لٰٓئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَاَجْرٌ كَب۪يرٌ
Ama sabırlı davrananlar /duruşunu bozmayanlar ve iyi işler yapanlar böyle değillerdir. Onlar için mağfiret /bağışlanma[1*] ve büyük bir ödül vardır[2*].

[1*] Mağfiret için bkz. Hud 11/3. ayetin dipnotu. 

[2*] Maide 5/9, Hac 22/50.
(Hud 11/12)
فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحٰٓى اِلَيْكَ وَضَٓائِقٌ بِه۪ صَدْرُكَ اَنْ يَقُولُوا لَوْلَٓا اُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ اَوْ جَٓاءَ مَعَهُ مَلَكٌۜ اِنَّمَٓا اَنْتَ نَذ۪يرٌۜ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ وَك۪يلٌۜ
“Ona bir hazine indirilseydi veya beraberinde bir melek gelseydi ya!” demeleri[1*] yüzünden sana yapılan vahyin bir kısmını terk edecek gibi oluyorsun[2*], bu da senin göğsünü daraltıyor. Halbuki sen yalnızca bir uyarıcısın[3*]. Her şeye vekil olan Allah’tır[4*].

[1*] En’am 6/8, İsra 17/90-95, Furkan 25/7-8.

[2*] Maide 5/49, İsra 17/73-75, Kasas 28/87.  

[3*] Ra’d 13/7, Fatır 35/23.

[4*] Bu ayet nebilerde ismet sıfatının olmadığının delillerindendir (Nisa 4/105-107, Enfal 8/67-68, Tevbe 9/43, Neml 27/10-11, Tahrim 66/1-2). Yani nebiler günahlardan korunmuş değillerdir.

 
(Hud 11/13)
اَمْ يَقُولُونَ افْتَرٰيهُۜ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِه۪ مُفْتَرَيَاتٍ وَادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ صَادِق۪ينَ
Yoksa onu (Kur’an’ı), o uydurdu mu diyorlar? Onlara de ki: “İddianızda haklıysanız Allah’tan başka[1*] çağırabileceğiniz herkesi çağırın da onun dengi uydurulmuş on sure getirin[2*].”

[1*] “Dûn (دون)” kelimesi sözlükte; üstün zıddı, en üst mertebeden altta olan, ondan aşağıca, yakın, önce ve başka anlamlarına gelir.

[2*] Bakara 2/23, Yunus 10/37-38, İsra 17/88, Kasas 28/49, Ahkaf 46/8, Tur 52/34.
(Hud 11/14)
فَإِن لَّمْ يَسْتَج۪يبُوا لَكُمْ فَاعْلَمُٓوا اَنَّمَٓا اُنْزِلَ بِعِلْمِ اللّٰهِ وَاَنْ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ فَهَلْ اَنْتُمْ مُسْلِمُونَ
Size olumlu cevap vermezlerse Kur'an'ın Allah'ın ilmiyle indirildiğini ve ondan başka ilah olmadığını bilin[1*]. Artık ona teslim olursunuz değil mi[2*]?

[1*] Kasas 28/50.

[2*] Enbiya 21/108.
(Hud 11/15)
مَنْ كَانَ يُر۪يدُ الْحَيٰوةَ الدُّنْيَا وَز۪ينَتَهَا نُوَفِّ اِلَيْهِمْ اَعْمَالَهُمْ ف۪يهَا وَهُمْ ف۪يهَا لَا يُبْخَسُونَ
Her kim dünya hayatını ve süsünü isterse onlara orada işlerinin karşılığını tamı tamına veririz. Orada onlardan bir kesinti de yapılmaz.

(Hud 11/16)
اُو۬لٰٓئِكَ الَّذ۪ينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْاٰخِرَةِ اِلَّا النَّارُۘ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا ف۪يهَا وَبَاطِلٌ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
İşte onlar ahirette o ateşten başka bir şeyleri olmayan kimselerdir. Dünyada ustaca yaptıkları şeyler yok olmuş ve bütün çalışmaları boşa çıkmıştır.[*]

[*] Bakara 2/200-202, Al-i İmran 3/145, Nisa 4/134, İsra 17/18-20, Şûrâ 42/20.
(Hud 11/17)
اَفَمَنْ كَانَ عَلٰى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّه۪ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ وَمِنْ قَبْلِه۪ كِتَابُ مُوسٰٓى اِمَامًا وَرَحْمَةًۜ اُو۬لٰٓئِكَ يُؤْمِنُونَ بِه۪ۜ وَمَنْ يَكْفُرْ بِه۪ مِنَ الْاَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُۚ فَلَا تَكُ ف۪ي مِرْيَةٍ مِنْهُ اِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ
Onlar hiç Rabbinin açık belgesine uyanlar gibi olurlar mı[1*]? O belgeyi Rabbinden bir şahit[2*] okur. Ondan önce de bir önder ve ikram olarak Musa’nın kitabı vardır[3*]. İşte bunlar ona (Kur’ân’a) da inanırlar. Hangi kesim onu görmezlikten gelirse varıp kalacağı yer ateştir[4*]. Ondan şüphen olmasın. O Kur’ân, senin Rabbinden gelen bir gerçektir; ama insanların çoğu ona inanmazlar.

[1*] Muhammed 47/14.

[2*] Allah’ın kitabını okuyup anlatan her kişi şahittir. (Ahzab 33/45-46, Fetih 48/8-9, Müzzemmil 73/15). Al-i İmran 3/18 ise ilim sahiplerini de şahit saymaktadır. Demek ki şahitlik görerek veya ilim ile olur. İşte bunlar; yani Kur’an’a şahitlik edenler, ona inanırlar.

[3*] Ahkaf 46/12.

[4*] Bakara 2/121, Maide 5/83-86, Kasas 28/52-54, Ankebut 29/47.

 
(Hud 11/18)
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًاۜ اُو۬لٰٓئِكَ يُعْرَضُونَ عَلٰى رَبِّهِمْ وَيَقُولُ الْاَشْهَادُ هٰٓؤُ۬لَٓاءِ الَّذ۪ينَ كَذَبُوا عَلٰى رَبِّهِمْۚ اَلَا لَعْنَةُ اللّٰهِ عَلَى الظَّالِم۪ينَۙ
Bir yalanı Allah’a mal edenden daha büyük yanlışı kim yapabilir[1*]! Onlar Rablerine arz edilecekler ve şahitler[2*] şöyle diyeceklerdir: “Rablerine karşı yalan söyleyenler bunlardır.” Bilin ki Allah’ın laneti /dışlaması bu yanlışı yapanlaradır[3*].

[1*] En’am 6/21-93, A’raf 7/37, Yunus 10/17, Ankebut 29/68, Zümer 39/32.

[2*] Mü’min 40/51-52, Kaf 50/21.

[3*] A’raf 7/44.
(Hud 11/19)
اَلَّذ۪ينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَب۪يلِ اللّٰهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًاۜ وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ
Onlar, ahireti göz ardı ederek Allah’ın yolundan engelleyen ve o yolda kolayca anlaşılamayacak bir eğrilik[1*] olmasını isteyen kimselerdir[2*].

[1*] İvec (عوج) çok dikkat etmedikçe anlaşılamayacak eğriliktir (Müfredat). Allah’ın yolunda böyle bir eğrilik isteyenler, yaptıkları yanlışlar kolaylıkla anlaşılmasın diye doğruya çok yakın görünecek çarpıtmalar yaparlar (İbrahim 14/3). Ayette sözü edilen kişilerin en çok istediği budur. Bu sebeple en tehlikeli yanlış, doğruya en çok benzeyendir.

[2*] A’raf 7/45.
(Hud 11/20)
اُو۬لٰٓئِكَ لَمْ يَكُونُوا مُعْجِز۪ينَ فِي الْاَرْضِ وَمَا كَانَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللّٰهِ مِنْ اَوْلِيَٓاءَۢ يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُۜ مَا كَانُوا يَسْتَط۪يعُونَ السَّمْعَ وَمَا كَانُوا يُبْصِرُونَ
Onlar yeryüzünde yakayı kurtaracak değillerdir[1*]. Onların Allah ile aralarına girecek bir velileri /savunucuları olmayacaktır[2*]. O azap onlar için ikiye katlanacaktır[3*]. Onlar dinlemeye tahammül edemezler. Gerçekleri de görecek halde değillerdir[4*].

[1*] Nur 24/57.

[2*] Ahzab 33/64-65, Şûrâ 42/45-46.

[3*] Furkan 25/68-69.

[4*] Kehf 18/101.
(Hud 11/21)
اُو۬لٰٓئِكَ الَّذ۪ينَ خَسِرُٓوا اَنْفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ
Onlar kendilerini hüsrana uğratmış kimselerdir[1*]. Uydurdukları da onlardan uzaklaşırlar[2*].

[1*] A’raf 7/53, Zümer 39/15, Şûrâ 42/45.

[2*] Bakara 2/165-167, En’am 6/23-24, Yunus 10/28-30, Nahl 16/86-87, Kasas 28/75, Fussilet 41/48.
(Hud 11/22)
لَا جَرَمَ اَنَّهُمْ فِي الْاٰخِرَةِ هُمُ الْاَخْسَرُونَ
Şüphesiz ahirette en çok kaybedenler de onlardır[*].

[*] Nahl 16/106-109, Kehf 18/103-106, Neml 27/4-5.
(Hud 11/23)
اِنَّ الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَاَخْبَتُٓوا اِلٰى رَبِّهِمْۙ اُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ الْجَنَّةِۚ هُمْ ف۪يهَا خَالِدُونَ
Allah’a inanıp güvenmiş, iyi işler yapmış ve Rablerine içten boyun eğmiş olanlar var ya; işte onlar cennet ahalisidir; orada ölümsüz olarak kalacaklardır[*].

[*] Bakara 2/82, A’raf 7/42, Yunus 10/9, Ahkaf 46/13-14.
(Hud 11/24)
مَثَلُ الْفَر۪يقَيْنِ كَالْاَعْمٰى وَالْاَصَمِّ وَالْبَص۪يرِ وَالسَّم۪يعِۜ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًاۜ اَفَلَا تَذَكَّرُونَ۟
O iki kesimin örneği, kör ve sağırlarla gören ve dinleyenler gibidir. Bunlar hiç aynı konumda olabilir mi? Aklınızda tutmanız gereken doğru bilgiyi kullanmayacak mısınız[*]?

[*]َ En’âm 6/50, Ra’d 13/16, Fatır 35/19-22, Mü’min 40/58.
(Hud 11/25)
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا نُوحًا اِلٰى قَوْمِه۪ۘ اِنّ۪ي لَكُمْ نَذ۪يرٌ مُب۪ينٌۙ
Biz Nuh’u kendi halkına elçi olarak göndermiştik[*]: “Ben sizin için açık bir uyarıcıyım.

[*] Nuh kıssası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: A’raf 7/59-72, Yunus 10/71-73, Mu’minun 23/23-30, Şuara 26/105-122, Saffat 37/75-82, Kamer 54/9-16, Nuh 71/1-28.            

          
(Hud 11/26)
اَنْ لَا تَعْبُدُٓوا اِلَّا اللّٰهَۜ اِنّ۪ٓي اَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ اَل۪يمٍ
Allah’tan başkasına kulluk etmeyesiniz diye uyarıyorum. Ben, size acıklı bir günün azabının gelmesinden korkuyorum.” dedi[*].

[*] A’raf 7/59, Mü’minun 23/23.
(Hud 11/27)
فَقَالَ الْمَلَاُ الَّذ۪ينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِه۪ مَا نَرٰيكَ اِلَّا بَشَرًا مِثْلَنَا وَمَا نَرٰيكَ اتَّبَعَكَ اِلَّا الَّذ۪ينَ هُمْ اَرَاذِلُنَا بَادِيَ الرَّأْيِۚ وَمَا نَرٰى لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّكُمْ كَاذِب۪ينَ
Halkının ayetleri görmezlikte direnen önderleri dediler ki: “Bize göre sen de sadece bizim gibi bir beşersin[1*]. Sana, sadece alt tabakamızın hiç düşünmeden uyduğunu görüyoruz[2*]. Sizin bizden üstün bir yanınızı da göremiyoruz. Aslında yalancı olduğunuzu düşünüyoruz.”

[1*] Mü’minun 23/24.

[2*] Şuara 26/111.
(Hud 11/28)
قَالَ يَا قَوْمِ اَرَاَيْتُمْ اِنْ كُنْتُ عَلٰى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبّ۪ي وَاٰتٰين۪ي رَحْمَةً مِنْ عِنْدِه۪ فَعُمِّيَتْ عَلَيْكُمْۜ اَنُلْزِمُكُمُوهَا وَاَنْتُمْ لَهَا كَارِهُونَ
Nuh dedi ki: “Ey halkım, hiç düşündünüz mü? Ben Rabbimden gelen açık bir belgeye dayanmışsam o bana katından bir ikram (nebilik) vermiş de (sizin tavrınızdan dolayı) o ikram sizden gizlenmişse istemediğiniz halde size onu zorla kabul ettirebilir miyiz[*]?

[*] Salih Aleyhisselam ile Şuayb Aleyhisselam da kavimlerine benzer sözleri söylemişlerdir (Hud 11/63, 88). Çünkü dinde zorlamanın hiçbir çeşidi yoktur (Bakara 2/256), bu yüzden hiç kimseye inanması için baskı yapılması söz konusu olamaz.
(Hud 11/29)
وَيَا قَوْمِ لَٓا اَسْـَٔلُكُمْ عَلَيْهِ مَالًاۜ اِنْ اَجْرِيَ اِلَّا عَلَى اللّٰهِ وَمَٓا اَنَا۬ بِطَارِدِ الَّذ۪ينَ اٰمَنُواۜ اِنَّهُمْ مُلَاقُوا رَبِّهِمْ وَلٰكِنّ۪ٓي اَرٰيكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُونَ
Ey halkım! Buna /yaptığım göreve karşılık sizden bir mal istemiyorum. Benim ücretim sadece Allah'a aittir[1*]. Ben inanıp güvenenleri kovacak da değilim. Onlar Rablerine varacaklardır[2*]. Fakat ben sizi, cahilce davranan bir halk olarak görüyorum.

[1*] Yunus 10/72, Şuara 26/109.

[2*] Şuara 26/112-114.
(Hud 11/30)
وَيَا قَوْمِ مَنْ يَنْصُرُن۪ي مِنَ اللّٰهِ اِنْ طَرَدْتُهُمْۜ اَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Ey halkım! Onları kovacak olursam beni Allah’tan kim kurtarabilir[*]? Aklınızda tutmanız gereken doğru bilgiyi kullanmaz mısınız?

[*] Allah Teala bu konuda Muhammed Aleyhisselamı da uyarmıştır (En’am 6/52, Kehf 18/28).
(Hud 11/31)
وَلَٓا اَقُولُ لَكُمْ عِنْد۪ي خَزَٓائِنُ اللّٰهِ وَلَٓا اَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَٓا اَقُولُ اِنّ۪ي مَلَكٌ وَلَٓا اَقُولُ لِلَّذ۪ينَ تَزْدَر۪ٓي اَعْيُنُكُمْ لَنْ يُؤْتِيَهُمُ اللّٰهُ خَيْرًاۜ اَللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا ف۪ٓي اَنْفُسِهِمْۚ اِنّ۪ٓي اِذًا لَمِنَ الظَّالِم۪ينَ
Ben size:‘Allah’ın hazineleri benim yanımdadır.’ demiyorum. Gaybı/gizleri şeyleri bilmem. ‘Ben bir meleğim’ de demiyorum[*]. Gözlerinizin değersiz gördüğü kimseler için ‘Allah bunlara iyilik etmez.’ de demiyorum. Onların içlerinde olanı en iyi bilen Allah’tır. Bunları dersem yanlış yapanlardan olurum.”

[*] Allah Teala, Nuh Aleyhisselamın bu sözlerinin aynısını Muhammed Aleyhisselama da söylettirmiştir (En’am 6/50).
(Hud 11/32)
قَالُوا يَا نُوحُ قَدْ جَادَلْتَنَا فَاَكْثَرْتَ جِدَالَنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَٓا اِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِق۪ينَ
Dediler ki: “Ey Nuh! Bizimle mücadele ettin, mücadeleyi çok uzattın[1*]! Doğru söylüyorsan haydi tehdit ettiğin şeyi başımıza getir[2*]!”

[1*] Nuh aleyhisselamın kavmi ile olan mücadelesi için bkz. Nuh 71/5-9.

[2*] İnanmayanların, kendilerine gönderilen nebilerden bu tür isteklerine dair bkz: A’raf 7/70, 77, İsra 17/92, Şuara 26/187, Ankebut 29/29, Ahkaf 46/22.

      
(Hud 11/33)
قَالَ اِنَّمَا يَأْت۪يكُمْ بِهِ اللّٰهُ اِنْ شَٓاءَ وَمَٓا اَنْتُمْ بِمُعْجِز۪ينَ
Nuh dedi ki: Gerek görmesi halinde[1*] o azabı başınıza getirecek olan sadece Allah’tır. Siz onun önüne geçemezsiniz[2*].”

[1*] Şâe (شاء) fiili, “bir şey yapmak” anlamındaki şey (شيء) mastarından türemiştir. Allah’ın yapması o şeyi var etmesi, insanın yapması da o şey için gereken çabayı göstermesidir (Müfredât). Allah, her şeyi bir ölçüye göre var eder (Kamer 54/49, Ra’d 13/8). İmtihanla ilgili şeyleri iyi ve kötü diye ikiye ayırmıştır (Enbiyâ 21/35). Allah, herkesin doğru yolda olmasını ister (Nisa 4/26) ama sadece doğru şeyler yapanı doğru yolda sayar (Nur 24/46). Yaptığının doğru veya yanlış olduğunu da kişiye ilham eder. Onun için doğru davrananın içi rahat, yanlış davrananın içi de sıkıntılı olur (Şems 91/7-10). Buna göre şâe (شاء) fiilinin öznesi Allah olursa “gerekeni yaptı veya yarattı”, insan olursa “gerekeni yaptı” anlamında olur. Allah insanlara, tercihlerine göre davranma hürriyeti vermeseydi hiç kimse yanlış bir şey yapamaz ve imtihan diye bir şey de olmazdı (Nahl 16/93). Yanlış kader anlayışını imanın bir esası gibi İslam’a yerleştirmek isteyenler, büyük bir çarpıtma yaparak şâe (شاء) fiiline irade yani isteme ve dileme anlamı vermiş; bunu, tefsirlere hatta sözlüklere bile yerleştirerek birçok ayetin mealini bozmuşlardır. Bkz: 

http://www.suleymaniyevakfi.org/akaid-arastirmalari/kuranda-sey-mesiet-irade-ve-fitrat.html

[2*] En’am 6/134.
(Hud 11/34)
وَلَا يَنْفَعُكُمْ نُصْح۪ٓي اِنْ اَرَدْتُ اَنْ اَنْصَحَ لَكُمْ اِنْ كَانَ اللّٰهُ يُر۪يدُ اَنْ يُغْوِيَكُمْۜ هُوَ رَبُّكُمْ وَاِلَيْهِ تُرْجَعُونَۜ
“Sizi ne kadar iyiliğe yöneltmek istesem de -Allah (gösterdiğiniz tavırdan dolayı) yoldan çıkmanızı istemişse[*] iyiliğe yöneltmemin size bir faydası olmaz. O sizin Rabbinizdir. Onun huzuruna çıkarılacaksınız.”

[*] İrâde, istemek ve dilemektir. Allah’ın iradesinin ezelî olduğuna ve irade ettiği şeyin mutlaka gerçekleşeceğine inanılır. Ayetler bu inancın yanlış olduğunu açıkça göstermektedir. Bir şey Allah’ın sadece iradesi ile değil, iradesinin ardından vereceği “ol” emri ile gerçekleşir (Yasin 36/82). Allah, “ol” emrini verince iradesi meşiete dönüşür ve o şey mutlaka olur (En’am 6/149, Nahl 16/9). O, insanların imtihanı ile ilgili konularda bu emri, sadece gereğini yapanlar için verir (Ra’d 13/27, Taha 20/82).
(Hud 11/35)
اَمْ يَقُولُونَ افْتَرٰيهُۜ قُلْ اِنِ افْتَرَيْتُهُ فَعَلَيَّ اِجْرَام۪ي وَاَنَا۬ بَر۪ٓيءٌ مِمَّا تُجْرِمُونَ۟
Yoksa “Onu (Kur’an’ı) Muhammed uydurdu.” mu diyorlar[1*]? De ki: “Uydurduysam suç benimdir; ama ben sizin işlediğiniz suçlardan uzağım[2*].”

[1*] Hud 11/13.

[2*] Yunus 10/41, Sebe 34/25.
(Hud 11/36)
وَاُو۫حِيَ اِلٰى نُوحٍ اَنَّهُ لَنْ يُؤْمِنَ مِنْ قَوْمِكَ اِلَّا مَنْ قَدْ اٰمَنَ فَلَا تَبْتَئِسْ بِمَا كَانُوا يَفْعَلُونَۚ
Nuh’a şu vahyedildi: “Halkından inanmış olanlar dışında artık hiç kimse inanmayacaktır[*]. Onların yaptıkları şeyler yüzünden sakın tasalanma!”

[*] Allah Teala onların bu konudaki kararlılıklarını bildirmektedir. Eğer helak emri çıkmadan önce tövbe etselerdi onlar da Yunus aleyhisselamın toplumu gibi kurtulabilirlerdi (Yunus 10/98).
(Hud 11/37)
وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِاَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا وَلَا تُخَاطِبْن۪ي فِي الَّذ۪ينَ ظَلَمُواۚ اِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ
“Gözetimimiz altında ve vahyimize göre bir gemi inşa et. Yanlışlar içinde olanlar hakkında bana bir şey söyleme! Çünkü onlar boğulacaklar[*].”

[*] Mü’minun 23/27.
(Hud 11/38)
وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَاٌ مِنْ قَوْمِه۪ سَخِرُوا مِنْهُۜ قَالَ اِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَاِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَمَا تَسْخَرُونَۜ
Nuh gemiyi inşa ediyor; halkının ileri gelenleri ise yanından her geçtiklerinde onunla alay ediyordu. O da şöyle diyordu: “Şimdi siz bizimle alay ediyorsunuz, biz de sizinle zamanı geldiğinde tıpkı sizin alay ettiğiniz gibi alay edeceğiz[*].

[*] Mutaffifîn 83/34-36.
(Hud 11/39)
فَسَوْفَ تَعْلَمُونَۙ مَنْ يَأْت۪يهِ عَذَابٌ يُخْز۪يهِ وَيَحِلُّ عَلَيْهِ عَذَابٌ مُق۪يمٌ
Rezil edici azabın kime geleceğini ve kalıcı azabın kime ineceğini ileride öğreneceksiniz[*].”

[*] Benzer sözleri Şuayb Aleyhisselam (Hud 11/93) ve Muhammed Aleyhisselam da söylemiştir (Zümer 39/39-40).
(Hud 11/40)
حَتّٰٓى اِذَا جَٓاءَ اَمْرُنَا وَفَارَ التَّنُّورُۙ قُلْنَا احْمِلْ ف۪يهَا مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَاَهْلَكَ اِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ وَمَنْ اٰمَنَۜ وَمَٓا اٰمَنَ مَعَهُٓ اِلَّا قَل۪يلٌ
Sonunda emrimiz çıkıp tandır kaynadığında[1*] Nuh’a dedik ki: “Erkekli dişili her türden birer çifti ve -hakkında önceden karar çıkan kişi hariç- aileni, bir de inanıp güvenenleri gemiye bindir[2*].” Onunla birlikte pek az kişi inanmıştı.

[1*] Tennur (التنور) tandır demektir (Lisan’ul- Arab). Ayetteki ‘tennur’ elif-lam ile marife olduğu için ‘geminin kazanı’ demek olur. Kazanın kaynaması, onun buharlı gemi olduğunu ve harekete hazır hale geldiğini gösterir.

[2*] Mü’minun 23/27.
(Hud 11/41)
وَقَالَ ارْكَبُوا ف۪يهَا بِسْمِ اللّٰهِ مَجْرٰۭۙيهَا وَمُرْسٰيهَاۜ اِنَّ رَبّ۪ي لَغَفُورٌ رَح۪يمٌ
Nuh dedi ki: “Haydi binin. Geminin akıp gitmesi de demir atması da Bismillah ile[1*] olacaktır. Şüphesiz benim Rabbim çok bağışlayan ve ikramı bol olandır[2*].”

[1*] “Allah” ismi Rabbimizin özel ismidir. Bu nedenle "Allah" denince diğer bütün esma da akla gelir. Nuh'un gemisinin bir tufanda yol alacak olması; Allah'ın ilim, kudret, rahmet gibi daha pek çok özelliği sayesinde gerçekleşeceği için "Bismillah /Allah'ın adıyla" ifadesi "Allah'ın tüm isimleri /özellikleri sayesinde" anlamına da gelir. Ayrıca tefsirlerde, geminin "Bismillah" diyerek çalıştırıldığı ve yine aynı şekilde durdurulduğu da anlatılmıştır.

[2*] Mü’minun 23/28-29.
(Hud 11/42)
وَهِيَ تَجْر۪ي بِهِمْ ف۪ي مَوْجٍ كَالْجِبَالِ وَنَادٰى نُوحٌۨ ابْنَهُ وَكَانَ ف۪ي مَعْزِلٍ يَا بُنَيَّ ارْكَبْۭۗ مَعَنَا وَلَا تَكُنْ مَعَ الْكَافِر۪ينَ
Gemi, dağlar gibi bir dalganın[*] içinde, onları (bir o tarafa bir bu tarafa) sürüklüyordu. Nuh, kenarda duran oğluna seslendi: “Yavrucuğum, bizimle birlikte sen de bin, kafirlerle beraber olma.”

[*] Dalga diye tercüme ettiğimiz mevc (مَوْجٍ) kelimesi tekildir. Demek ki gemi henüz demir almamış ama çok büyük bir dalga gemiyi sallamaya ve içindekileri sağa sola savurmaya başlamıştı.
(Hud 11/43)
قَالَ سَاٰو۪ٓي اِلٰى جَبَلٍ يَعْصِمُن۪ي مِنَ الْمَٓاءِۜ قَالَ لَا عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ اَمْرِ اللّٰهِ اِلَّا مَنْ رَحِمَۚ وَحَالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكَانَ مِنَ الْمُغْرَق۪ينَ
Dedi ki: “Beni sudan koruyacak bir dağa sığınacağım.” Nuh dedi ki: “Bugün -Allah’ın ikramda bulunduğu kişiler hariç- herhangi birini, onun emrinden (tufandan) koruyacak yoktur[*].” Derken aralarına bir dalga girdi ve o da boğulanlardan oldu.

[*] Nuh 71/26-27.
(Hud 11/44)
وَق۪يلَ يَٓا اَرْضُ ابْلَع۪ي مَٓاءَكِ وَيَا سَمَٓاءُ اَقْلِع۪ي وَغ۪يضَ الْمَٓاءُ وَقُضِيَ الْاَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَق۪يلَ بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِم۪ينَ
“Ey yer! Suyunu yut! Ey gök suyunu tut!” denildi[1*]. Sular çekildi, iş tamamlandı, gemi[2*] Cudi’nin üstüne oturdu ve şöyle dendi: “Yanlışlar içindeki topluluk yok olsun!”

[1*] Kamer 54/11-12.

[2*] Kamer 54/13-15.
(Hud 11/45)
وَنَادٰى نُوحٌ رَبَّهُ فَقَالَ رَبِّ اِنَّ ابْن۪ي مِنْ اَهْل۪ي وَاِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَاَنْتَ اَحْكَمُ الْحَاكِم۪ينَ
Nuh, Rabbine seslendi ve dedi ki: “Rabbim, oğlum benim ailemdendir; verdiğin söz de gerçektir[*]; ama en doğru kararı sen verirsin.”

[*] Hud 11/40 
(Hud 11/46)
قَالَ يَا نُوحُ اِنَّهُ لَيْسَ مِنْ اَهْلِكَۚ اِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍۗ فَلَا تَسْـَٔلْنِ مَا لَيْسَ لَكَ بِه۪ عِلْمٌۜ اِنّ۪ٓي اَعِظُكَ اَنْ تَكُونَ مِنَ الْجَاهِل۪ينَ
Allah dedi ki: “Ey Nuh! O, senin ailenden değildir. O, uygunsuz bir işin ürünüdür. Aslını bilmediğin şeyi benden isteme[1*]. Kendini bilmezlerden[2*] biri olursun diye sana öğüt veriyorum.”

[1*] Bu ayetten, Nuh aleyhisselamın oğlum dediği çocuğun, kendi oğlu olmadığı anlaşılmaktadır. Çünkü bir önceki ayette Nuh “Rabbim, oğlum benim ailemdendir” demiş, Allah ise  “O, senin ailenden değildir” diyerek bu ayette onu reddetmiştir. Tahrim 66/10. ayette ise Nuh’un karısının kocasına ihanetinden bahsedilir. Ayetin sonundaki “aslını bilmediğin şeyi benden isteme” ifadesi de Nuh’un o çocukla ilgili bilmediği şeylerin olduğunu gösterir.

[2*] “Kendini bilmez, kendine hakim olamayan” anlamları verdiğimiz bu kelime Arapça “cahil” kelimesidir. Arapçada cahil, bilgisiz anlamına geldiği gibi; bildiği halde üzüntü, öfke, arzu, menfaat gibi nedenlerle kendine hakim olamayan, kendini tutamayan anlamına da gelir (Nisa 4/17, Yusuf 12/33). Ayete göre Nuh aleyhisselam, o ana kadar kendi oğlu zannettiği kişiyi tufanda kaybetmiş olmanın acısıyla kendine engel olamayarak, Allah’a, bu emrinin gerekçelerini sormuştur. Bu tavır Allah’ın nebi resulü açısından uygunsuz olduğundan, Allah onu ikaz etmiş ve öğüt vermiştir. Kendisi de derhal Allah’a sığınmış ve bağışlanma dilemiştir.
(Hud 11/47)
قَالَ رَبِّ اِنّ۪ٓي اَعُوذُ بِكَ اَنْ اَسْـَٔلَكَ مَا لَيْسَ ل۪ي بِه۪ عِلْمٌۜ وَاِلَّا تَغْفِرْ ل۪ي وَتَرْحَمْن۪ٓي اَكُنْ مِنَ الْخَاسِر۪ينَ
Nuh dedi ki: “Rabbim! Bilmediğim şeyi senden istemekten sana sığınırım. Eğer beni bağışlamaz ve bana ikramda bulunmazsan kaybedenlerden olurum.”

(Hud 11/48)
ق۪يلَ يَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلَامٍ مِنَّا وَبَرَكَاتٍ عَلَيْكَ وَعَلٰٓى اُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَۜ وَاُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذَابٌ اَل۪يمٌ
“Ey Nuh, sana ve senin beraberindekilerden oluşacak toplumlara katımızdan esenlik ve bereketlerle in! İçlerinden öyle toplumlar da çıkacak ki onları önce yararlandıracağız, sonra acıklı azabımız onları çarpacaktır.” denildi[*].

[*] Benzer ayetler için bkz: Bakara 2/126, Lokman 31/22-24.
(Hud 11/49)
تِلْكَ مِنْ اَنْبَٓاءِ الْغَيْبِ نُوح۪يهَٓا اِلَيْكَۚ مَا كُنْتَ تَعْلَمُهَٓا اَنْتَ وَلَا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هٰذَاۜۛ فَاصْبِرْۜۛ اِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّق۪ينَ۟
İşte bunlar, sana vahyettiğimiz gayb haberleridir[1*]. Bundan önce bunları ne sen bilirdin ne de halkın. Öyleyse, sen sabret / duruşunu bozma. Mutlu son yanlışlardan sakınanların hakkıdır[2*].

[1*] Al-i İmran 3/44, Yusuf 12/102, Kasas 28/44-46.

[2*] Kasas 28/83.
(Hud 11/50)
وَاِلٰى عَادٍ اَخَاهُمْ هُودًاۜ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِنْ اِلٰهٍ غَيْرُهُۜ اِنْ اَنْتُمْ اِلَّا مُفْتَرُونَ
Âd kavmine de kardeşleri Hud’u gönderdik[*]. Dedi ki: “Ey halkım! Allah’a kulluk edin; sizin ondan başka ilahınız yoktur. Siz sadece uyduruyorsunuz.”

[*] Hud kıssası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: A’raf 7/65-72, Şuara 26/124-140, Fussilet 41/15-16, Ahkaf 46/21-25, Kamer 54/18-21, Zariyat 51/41-42, Hâkka 69/6-8, Fecr 89/6.
(Hud 11/51)
يَا قَوْمِ لَٓا اَسْـَٔلُكُمْ عَلَيْهِ اَجْرًاۜ اِنْ اَجْرِيَ اِلَّا عَلَى الَّذ۪ي فَطَرَن۪يۜ اَفَلَا تَعْقِلُونَ
“Ey halkım! Bu iş için sizden bir ücret istemiyorum. Benim ücretim sadece beni yaratana aittir. Hiç aklınızı kullanmaz mısınız[*]?”

[*] Şuara 26/127.
(Hud 11/52)
وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُٓوا اِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَٓاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً اِلٰى قُوَّتِكُمْ وَلَا تَتَوَلَّوْا مُجْرِم۪ينَ
“Ey halkım! Rabbinizden bağışlanma dileyin, ona yönelin ki size gökten bol bol yağmur göndersin ve gücünüze güç katsın.[*] Suçlulardan olup da yüz çevirmeyin.”

[*] Onların güçlü yapılarını anlatan ayetler için bkz. A'raf 7/69, Fussilet 41/15.
(Hud 11/53)
قَالُوا يَا هُودُ مَا جِئْتَنَا بِبَيِّنَةٍ وَمَا نَحْنُ بِتَارِك۪ٓي اٰلِهَتِنَا عَنْ قَوْلِكَ وَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِن۪ينَ
Dediler ki: “Ey Hud! Bize hiçbir belge getirmedin. Senin sözünle ilahlarımızı bırakacak değiliz. Sana inanacak da değiliz[*].

[*] A’raf 7/70, Şuara 26/136-138, Ahkaf 46/22.
(Hud 11/54)
اِنْ نَقُولُ اِلَّا اعْتَرٰيكَ بَعْضُ اٰلِهَتِنَا بِسُٓوءٍۜ قَالَ اِنّ۪ٓي اُشْهِدُ اللّٰهَ وَاشْهَدُٓوا اَنّ۪ي بَر۪ٓيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَۙ
Sana diyeceğimiz sadece şudur: “İlahlarımızdan bazıları seni fena çarpmış.” Hud dedi ki: “Ben Allah’ı şahit tutuyorum, siz de şahit olun, ben ortak koştuklarınızdan tamamen uzağım,

(Hud 11/55)
مِنْ دُونِه۪ فَك۪يدُون۪ي جَم۪يعًا ثُمَّ لَا تُنْظِرُونِ
Allah ile aranıza koyduklarınızdan… Haydi, hep birlikte bana oyun kurun. Sonra da hiç göz açtırmayın[*].

[*] A’raf 7/71.
(Hud 11/56)
اِنّ۪ي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّٰهِ رَبّ۪ي وَرَبِّكُمْۜ مَا مِنْ دَٓابَّةٍ اِلَّا هُوَ اٰخِذٌ بِنَاصِيَتِهَاۜ اِنَّ رَبّ۪ي عَلٰى صِرَاطٍ مُسْتَق۪يمٍ
Ben, benim de Rabbim/Sahibim, sizin de Rabbiniz olan Allah’a güvenip dayandım. Onun, kontrolü altında olmayan tek canlı yoktur. Benim Rabbim doğru yol üzerindedir.

 

 
(Hud 11/57)
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقَدْ اَبْلَغْتُكُمْ مَٓا اُرْسِلْتُ بِه۪ٓ اِلَيْكُمْۜ وَيَسْتَخْلِفُ رَبّ۪ي قَوْمًا غَيْرَكُمْۚ وَلَا تَضُرُّونَهُ شَيْـًٔاۜ اِنَّ رَبّ۪ي عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ حَف۪يظٌ
Eğer yüz çevirirseniz bilin ki ben bir elçi olarak bana söylenenleri size tebliğ ettim /bildirdim[*]. Rabbim sizin yerinize başka bir topluluk getirir. Siz ona/Allah’a hiçbir zarar da veremezsiniz. Çünkü benim Rabbim her şeyin koruyucusudur.”

[*] Ahkaf 46/23.
(Hud 11/58)
وَلَمَّا جَٓاءَ اَمْرُنَا نَجَّيْنَا هُودًا وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّاۚ وَنَجَّيْنَاهُمْ مِنْ عَذَابٍ غَل۪يظٍ
Emrimiz gelince Hud’u ve onunla birlikte iman edenleri, bizden bir ikram olarak kurtardık. Onları ağır bir azaptan kurtardık[*].

[*] A’raf 7/72, Şuara 26/139, Fussilet 41/16, Ahkaf 46/24-25, Kamer 54/18-20, Zariyat 51/41-42, Hakka 69/6-8.
(Hud 11/59)
وَتِلْكَ عَادٌ جَحَدُوا بِاٰيَاتِ رَبِّهِمْ وَعَصَوْا رُسُلَهُ وَاتَّبَعُٓوا اَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَن۪يدٍ
İşte Âd kavmi… Rablerinin ayetlerini bile bile inkâr ettiler, onun elçilerine karşı geldiler ve nerede bir inatçı zorba varsa ona uydular.

(Hud 11/60)
وَاُتْبِعُوا ف۪ي هٰذِهِ الدُّنْيَا لَعْنَةً وَيَوْمَ الْقِيٰمَةِۜ اَلَٓا اِنَّ عَادًا كَفَرُوا رَبَّهُمْۜ اَلَا بُعْدًا لِعَادٍ قَوْمِ هُودٍ۟
Onlar bu dünyada dışlandılar; kıyamet /mezardan kalkış gününde de dışlanacaklar. Dikkat edin! Âd halkı Rablerini görmezlikten geldiler. Hud’un halkı Âd yok olsun[*]!

[*] Ahkaf 46/26.
(Hud 11/61)
وَاِلٰى ثَمُودَ اَخَاهُمْ صَالِحًاۢ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِنْ اِلٰهٍ غَيْرُهُۜ هُوَ اَنْشَاَكُمْ مِنَ الْاَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ ف۪يهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُٓوا اِلَيْهِۜ اِنَّ رَبّ۪ي قَر۪يبٌ مُج۪يبٌ
Semûd’a da kardeşleri Salih’i gönderdik[*]. “Ey halkım!” dedi; “Allah’a kulluk edin! Sizin ondan başka ilahınız yoktur. Sizi yerden /yerdeki maddelerden oluşturup geliştiren ve orayı imar etme gücü veren odur. Öyleyse ondan bağışlanma dileyin, aynı zamanda ona yönelin. Çünkü benim Rabbim herkese yakındır; isteklere cevap verir.”

[*] Salih Aleyhisselamın kıssası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: A’raf 7/73-79, Hicr 15/80-84, Şuara 26/141-159, Neml 27/45-53, Fussilet 41/17-18, Zariyat 51/43-45, Kamer 54/23-31, Hakka 69/4-5, Şems 91/11-15.
(Hud 11/62)
قَالُوا يَا صَالِحُ قَدْ كُنْتَ ف۪ينَا مَرْجُوًّا قَبْلَ هٰذَٓا اَتَنْهٰينَٓا اَنْ نَعْبُدَ مَا يَعْبُدُ اٰبَٓاؤُ۬نَا وَاِنَّنَا لَف۪ي شَكٍّ مِمَّا تَدْعُونَٓا اِلَيْهِ مُر۪يبٍ
Dediler ki: “Ey Salih! Sen daha önce aramızda ümit beslenen biriydin. Şimdi kalkmış, atalarımızın kulluk ettiğine kulluk etmemizi mi yasaklıyorsun? Biz senin bizi davet ettiğin şey konusunda tam bir ikilemde bırakan şüphe içindeyiz[*].”

[*] Semud kavminin Salih Aleyhisselam ve ona inananlara karşı söyledikleri sözler için bkz: A’raf 7/75-76, Şuara 26/153-154, Neml 27/47, Kamer 54/24-25.
(Hud 11/63)
قَالَ يَا قَوْمِ اَرَاَيْتُمْ اِنْ كُنْتُ عَلٰى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبّ۪ي وَاٰتٰين۪ي مِنْهُ رَحْمَةً فَمَنْ يَنْصُرُن۪ي مِنَ اللّٰهِ اِنْ عَصَيْتُهُ فَمَا تَز۪يدُونَن۪ي غَيْرَ تَخْس۪يرٍ
Salih dedi ki: “Ey halkım! Hiç düşündünüz mü, eğer ben Rabbimden gelen açık bir belgeye dayanıyorsam ve o bana katından bir ikram (nebilik) vermişse ona karşı geldiğim takdirde beni Allah’tan kim kurtarabilir? Öyle bir durumda siz benim ancak zararımı artırırsınız[*].

[*] Nuh Aleyhisselam ile Şuayb Aleyhisselam da kavimlerine benzer sözleri söylemişlerdir (Hud 11/28, 88). Çünkü dinde zorlamanın hiçbir çeşidi yoktur (Bakara 2/256), bu yüzden hiç kimseye inanması için baskı yapılması söz konusu olamaz.

 
(Hud 11/64)
وَيَا قَوْمِ هٰذِه۪ نَاقَةُ اللّٰهِ لَكُمْ اٰيَةً فَذَرُوهَا تَأْكُلْ ف۪ٓي اَرْضِ اللّٰهِ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُٓوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابٌ قَر۪يبٌ
Ey halkım! İşte size bir ayet/mucize olarak Allah’ın dişi devesi! Bırakın onu, Allah’ın toprağında otlasın. Sakın ona kötülük etmeyin; yoksa sizi hemen gelecek olan bir azap yakalar[*].”

[*] A’raf 7/73, İsra 17/59, Şuara 26/155-156, Kamer 54/27-28.
(Hud 11/65)
فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُوا ف۪ي دَارِكُمْ ثَلٰثَةَ اَيَّامٍۜ ذٰلِكَ وَعْدٌ غَيْرُ مَكْذُوبٍ
Fakat onlar deveyi ayaklarını keserek öldürdüler[1*]. Bunun üzerine Salih dedi ki: “Üç gün daha yurdunuzda (nimetlerden) yararlanmaya devam edin. Bu, yalanlanamayacak bir tehdittir[2*].”

[1*] A’raf 7/77, Şuara 26/157, Kamer 54/29, Şems 91/14.

[2*] Zariyat 51/43.
(Hud 11/66)
فَلَمَّا جَٓاءَ اَمْرُنَا نَجَّيْنَا صَالِحًا وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَمِنْ خِزْيِ يَوْمِئِذٍۜ اِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْقَوِيُّ الْعَز۪يزُ
(Azapla ilgili) Emrimiz gelince Salih’i ve onunla birlikte inanıp güvenenleri, bizden bir ikram olarak kurtardık. Onları, o günün rezilliğinden kurtardık[*]. Senin Rabbin her şeye gücü yeten, daima üstün olandır.

[*] Neml 27/53, Fussilet 41/18.
(Hud 11/67)
وَاَخَذَ الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا الصَّيْحَةُ فَاَصْبَحُوا ف۪ي دِيَارِهِمْ جَاثِم۪ينَۙ
Yanlış davrananları o yüksek ses yakaladı da yurtlarında çöküp kaldılar[*].

[*] A’raf 7/73-79.

 
(Hud 11/68)
كَاَنْ لَمْ يَغْنَوْا ف۪يهَاۜ اَلَٓا اِنَّ ثَمُودَا۬ كَفَرُوا رَبَّهُمْۜ اَلَا بُعْدًا لِثَمُودَ۟
Sanki orada hiç refah içinde yaşamamışlardı. Dikkat edin; Semûd halkı, Rablerini görmezlikte direndi. Dikkat edin, Semûd (halkı dünyadan) büsbütün uzaklaştı.

(Hud 11/69)
وَلَقَدْ جَٓاءَتْ رُسُلُنَٓا اِبْرٰه۪يمَ بِالْبُشْرٰى قَالُوا سَلَامًاۜ قَالَ سَلَامٌۚ فَمَا لَبِثَ اَنْ جَٓاءَ بِعِجْلٍ حَن۪يذٍ
Elçilerimiz İbrahim’e müjde getirmişlerdi[1*]: “Selam[2*]” dediler. İbrahim de: “Size de selam olsun.” dedi. Fazla beklemeden kızartılmış bir buzağı getirdi.

[1*] İbrahim Aleyhisselam ile melekler arasında geçen bu olayın ayrıntıları için bkz: Hicr 15/51-60, Ankebut 29/31-32, Zariyat 51/24-34.

[2*] Selam; selamet, esenlik ve güvenlik demektir (Mekayis). Selamlaşma, karşılıklı olarak esenlik ve güvenlik dilemek olur.
(Hud 11/70)
فَلَمَّا رَآٰ اَيْدِيَهُمْ لَا تَصِلُ اِلَيْهِ نَكِرَهُمْ وَاَوْجَسَ مِنْهُمْ خ۪يفَةًۜ قَالُوا لَا تَخَفْ اِنَّٓا اُرْسِلْنَٓا اِلٰى قَوْمِ لُوطٍۜ
Ona (buzağıya) el sürmediklerini görünce onları yadırgadı ve onların bu halinden dolayı bir korku hissetti. Onlar, “Korkma” dediler: “Biz, Lut halkına gönderildik[*].”

[*] Hicr 15/52-53
(Hud 11/71)
وَامْرَاَتُهُ قَٓائِمَةٌ فَضَحِكَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِاِسْحٰقَۙ وَمِنْ وَرَٓاءِ اِسْحٰقَ يَعْقُوبَ
(O sırada) Eşi ayakta duruyordu, hemen gülüverdi. Biz de ona İshak’ı, İshak’ın arkasından da (İshak’ın oğlu) Yakub’u müjdeledik[*].

[*] Zariyat 51/28. 
(Hud 11/72)
قَالَتْ يَا وَيْلَتٰٓى ءَاَلِدُ وَاَنَا۬ عَجُوزٌ وَهٰذَا بَعْل۪ي شَيْخًاۜ اِنَّ هٰذَا لَشَيْءٌ عَج۪يبٌ
“Vay başıma!” dedi. “Ben mi doğuracağım? Halbuki ben kocamış bir kadınım, şu yaşlı adam da benim kocam! Bu gerçekten şaşılacak bir şey[*]!”

[*] Zariyat 51/29.
(Hud 11/73)
قَالُٓوا اَتَعْجَب۪ينَ مِنْ اَمْرِ اللّٰهِ رَحْمَتُ اللّٰهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ اَهْلَ الْبَيْتِۜ اِنَّهُ حَم۪يدٌ مَج۪يدٌ
(Elçiler) Dediler ki: “Allah’ın işine mi şaşıyorsun? Ey İbrahim’in hane halkı! Allah’ın ikramı ve bereketi sizin üstünüzdedir. O, her şeyi güzel yapar, pek yücedir[*].”

[*] Zariyat 51/30.
(Hud 11/74)
فَلَمَّا ذَهَبَ عَنْ اِبْرٰه۪يمَ الرَّوْعُ وَجَٓاءَتْهُ الْبُشْرٰى يُجَادِلُنَا ف۪ي قَوْمِ لُوطٍۜ
İbrahim’in korkusu geçip kendisine o müjde de gelince, Lut halkı hakkında (içindeki mü’minlerden endişe duyarak) elçilerimizle[1*] çekişmeye[2*] başladı[3*].

[1*] Ayet metnindeki “bizimle” ifadesini “elçilerimizle” şeklinde tercüme etmemiz, elçinin kendi adına konuşma yetkisinin olmamasındandır. İbrahim aleyhisselam iyi biliyor ki onlar, Allah’ın emrini yerine getirmekle görevlidirler. Görevi değiştiremezler.

[2*] Tevrat / Yaratılış 18:23-33.

[3*] Ankebut 29/31-32.
(Hud 11/75)
اِنَّ اِبْرٰه۪يمَ لَحَل۪يمٌ اَوَّاهٌ مُن۪يبٌ
Çünkü İbrahim pek yumuşak huylu, içli ve daima Allah’a yönelmiş biriydi[*].

[*] Tevbe 9/114.
(Hud 11/76)
يَٓا اِبْرٰه۪يمُ اَعْرِضْ عَنْ هٰذَاۚ اِنَّهُ قَدْ جَٓاءَ اَمْرُ رَبِّكَۚ وَاِنَّهُمْ اٰت۪يهِمْ عَذَابٌ غَيْرُ مَرْدُودٍ
Dediler ki: “İbrahim! Bu çekişmeden vazgeç. Artık Rabbinin emri gelmiştir. Onlara geri çevrilmez bir azap gelecektir.”

(Hud 11/77)
وَلَمَّا جَٓاءَتْ رُسُلُنَا لُوطًا س۪ٓيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَقَالَ هٰذَا يَوْمٌ عَص۪يبٌ
Elçilerimiz Lut’un yanına varınca Lut[*], onlar için kaygılandı ve onlardan dolayı çaresiz hissetti. “Bu, zor bir gündür!” dedi.

[*] Lut Aleyhisselamın kıssası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: A’raf 7/80-84, Hicr 15/61-77, Enbiya 21/74-75, Şuara 26/160-174, Neml 27/54-58, Ankebut 29/28-35, Saffat 37/133-138, Zariyat 51/31-37, Kamer 54/33-40.
(Hud 11/78)
وَجَٓاءَهُ قَوْمُهُ يُهْرَعُونَ اِلَيْهِ وَمِنْ قَبْلُ كَانُوا يَعْمَلُونَ السَّيِّـَٔاتِۜ قَالَ يَا قَوْمِ هٰٓؤُ۬لَٓاءِ بَنَات۪ي هُنَّ اَطْهَرُ لَكُمْ فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَلَا تُخْزُونِ ف۪ي ضَيْف۪يۜ اَلَيْسَ مِنْكُمْ رَجُلٌ رَش۪يدٌ
Halkı ona şehvetle koşarak geldi. Onlar daha önce de çirkin işler (eşcinsel ilişkiler) yapıyorlardı. Dedi ki: “Ey halkım! İşte kızlarım… Sizin için temiz olan[1*] onlardır (onlarla evlenin). Allah’tan korkun; beni misafirlerimin önünde rezil etmeyin. İçinizde aklı başında tek bir adam bile yok mu[2*]?”

[1*] Buradaki atharu (اطهر) kelimesi sadece sıfat-ı müşebbehe olabileceğinden meal o şekilde verilmiştir. Allah'ın elçisinin evlilik dışı ilişkiyi onaylaması mümkün olmadığından burada “onlarla evlenin” sözünün gizli emir olarak yer alması zorunludur. Lut Aleyhisselamın bunu söyleme fırsatı bulamamış olması, halkın onu ne kadar  bunalttığını gösterir. Bu ayet, din farkının evlenmeyi haram kılmadığını da gösterir. Çünkü Tahrim 66/10. Ayete göre Lut'un karısı kafirdi; ama onun eşi olmaya devam ediyordu.

[2*] Hicr 15/67-72, Kamer 54/37. Aynı olay Tevrat /Yaratılış 19:8 pasajlarında şöyle anlatılır: “Bakın, hiç erkek tanımamış iki kızım var. Onları getireyim de gözünüzde iyi olanı onlarla yapın. Ama bu adamlara bir şey yapmayın; çünkü onlar benim çatımın gölgesi altına geldiler.”
(Hud 11/79)
قَالُوا لَقَدْ عَلِمْتَ مَا لَنَا ف۪ي بَنَاتِكَ مِنْ حَقٍّۚ وَاِنَّكَ لَتَعْلَمُ مَا نُر۪يدُ
Onlar da “Kızlarınla evlenmek gibi bir niyetimizin olmadığını iyi bilirsin. Sen bizim ne istediğimizi çok iyi biliyorsun!” dediler.

(Hud 11/80)
قَالَ لَوْ اَنَّ ل۪ي بِكُمْ قُوَّةً اَوْ اٰو۪ٓي اِلٰى رُكْنٍ شَد۪يدٍ
(Lut:) “Keşke sizi engelleyecek bir gücüm olsaydı ya da arkam kuvvetli olsaydı” dedi.

(Hud 11/81)
قَالُوا يَا لُوطُ اِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَنْ يَصِلُٓوا اِلَيْكَ فَاَسْرِ بِاَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِنَ الَّيْلِ وَلَا يَلْتَفِتْ مِنْكُمْ اَحَدٌ اِلَّا امْرَاَتَكَۜ اِنَّهُ مُص۪يبُهَا مَٓا اَصَابَهُمْۜ اِنَّ مَوْعِدَهُمُ الصُّبْحُۜ اَلَيْسَ الصُّبْحُ بِقَر۪يبٍ
Misafirler dedi ki: “Ey Lut! Biz senin Rabbinin elçileriyiz; onlar sana asla ilişemeyecekler. Gecenin bir bölümünde -karın hariç- aileni en yukarıya çıkar[1*]. İçinizden kimse arkasına bakmasın. Bunların başına gelecek olan karının da başına gelecektir. Azapla buluşma zamanları sabahtır. Sabah da yakın değil mi[2*]?”

[1*]  “En yukarıya çıkar” anlamı verdiğimiz kelime  “her şeyin en yükseği” anlamına gelen “serâh (سَرَاة)”dan türemiştir (Müfredât, (سرى) mad) (Hicr 15/65). Tevrat’ta da yer alan “yukarıya çıkar!” emri, gelecek azaptan kurtulmaları için Lut aleyhisselamın, ailesinin dağa çıkması emridir (Tekvin 19/17).

[2*] Hicr 15/65, Ankebut 29/33.
(Hud 11/82)
فَلَمَّا جَٓاءَ اَمْرُنَا جَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا وَاَمْطَرْنَا عَلَيْهَا حِجَارَةً مِنْ سِجّ۪يلٍۙ مَنْضُودٍۙ
Emrimiz gelince oranın altını üstüne getirdik. Üzerlerine pişmiş çamurdan üst üste taşlar yağdırdık[*].

[*] A’raf 7/84, Hicr 15/74, Şuara 26/172-173, Neml 27/58, Saffat 37/116, Kamer 54/38-39. Bu taşlar, Tevrat’ın Yaratılış 19:24 bölümünde gökten yağdırılan kükürt ve ateş olarak tarif edilmiştir. Bu maddeler çoğunlukla bir yanardağ patlaması sonucunda ortaya çıkmaktadır.
(Hud 11/83)
مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَۜ وَمَا هِيَ مِنَ الظَّالِم۪ينَ بِبَع۪يدٍ۟
Rabbinin katında işaretlenmiş taşları yağdırdık[1*]. Orası, yanlış yapan bu kimselerden (Mekke halkından) uzak değildir[2*].

[1*] Zariyat 51/33-34.

[2*] Hicr 15/75-76, Ankebut 29/35, Saffat 37/137-138, Zariyat 51/37.
(Hud 11/84)
وَاِلٰى مَدْيَنَ اَخَاهُمْ شُعَيْبًاۜ قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِنْ اِلٰهٍ غَيْرُهُۜ وَلَا تَنْقُصُوا الْمِكْيَالَ وَالْم۪يزَانَ اِنّ۪ٓي اَرٰيكُمْ بِخَيْرٍ وَاِنّ۪ٓي اَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُح۪يطٍ
Medyen’e de kardeşleri Şuayb’ı gönderdik[*]. “Ey halkım!” dedi: “Allah’a kulluk edin; sizin ondan başka ilahınız yoktur. Ölçeği ve tartıyı eksik yapmayın. Sizin iyi durumda olduğunuzu görüyorum. Doğrusu ben sizi çepeçevre kuşatacak bir günün azabından korkuyorum.

[*] Şuayb Aleyhisselamın kıssası hakkında ayrıntılı bilgi için bkz: A’raf 7/85-93, Hicr 15/78-79, Şuara 26/176-191, Ankebut 29/36-37.
(Hud 11/85)
وَيَا قَوْمِ اَوْفُوا الْمِكْيَالَ وَالْم۪يزَانَ بِالْقِسْطِ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْيَٓاءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْاَرْضِ مُفْسِد۪ينَ
Ey halkım! Ölçeği ve tartıyı hakka tam uygun yapın. İnsanlara, mallarını - haklarını eksik vermeyin[*]. Bozgunculuk yaparak ortalığı birbirine katmayın.

[*] A’raf 7/85, Şuara 26/181-183.
(Hud 11/86)
بَقِيَّتُ اللّٰهِ خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِن۪ينَۚ وَمَٓا اَنَا۬ عَلَيْكُمْ بِحَف۪يظٍ
Eğer inanıyorsanız sizin için hayırlı olan, Allah’ın size bıraktığı (helal kazanç)dır. Ben sizin koruyucunuz değilim.”

(Hud 11/87)
قَالُوا يَا شُعَيْبُ اَصَلٰوتُكَ تَأْمُرُكَ اَنْ نَتْرُكَ مَا يَعْبُدُ اٰبَٓاؤُ۬نَٓا اَوْ اَنْ نَفْعَلَ ف۪ٓي اَمْوَالِنَا مَا نَشٰٓؤُ۬اۜ اِنَّكَ لَاَنْتَ الْحَل۪يمُ الرَّش۪يدُ
Dediler ki: “Ey Şuayb! Atalarımızın taptıklarını bırakmamızı, mallarımızı istediğimiz gibi[1*] kullanmaktan vazgeçmemizi senin namazın mı /senin inancın mı emrediyor? Sen ne kadar da yumuşak huylu ve akıllı (!)[2*] biriymişsin.”

[1*] Bkz. Hud 11/33. ayetin dipnotu.

[2*] Her nebiye, cinlerin etkisinde kaldığı, aklını kaybettiği şeklinde suçlamalar yöneltilmiştir (Hicr 15/6, Şuara 26/27). Muhammed aleyhisselama da yöneltilen bu suçlamalar ayetlerle çürütülmüştür (A'raf 7/184, Mü’minun 23/70, Sebe 34/46, Tur 52/29, Kalem 68/2, Tekvir 81/22). Nebiler vahiy alırken yanlarına şeytanların yaklaştırılmadığı ve meleklerle korundukları (Cin 72/26-28),  bunun dışında şeytanların onlara vesvese vermeye çalıştıkları ama Allah’ın o vesveseyi giderdiği bildirilmektedir (Hac 22/52).
(Hud 11/88)
قَالَ يَا قَوْمِ اَرَاَيْتُمْ اِنْ كُنْتُ عَلٰى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبّ۪ي وَرَزَقَن۪ي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًاۜ وَمَٓا اُر۪يدُ اَنْ اُخَالِفَكُمْ اِلٰى مَٓا اَنْهٰيكُمْ عَنْهُۜ اِنْ اُر۪يدُ اِلَّا الْاِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُۜ وَمَا تَوْف۪يق۪ٓي اِلَّا بِاللّٰهِۜ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَاِلَيْهِ اُن۪يبُ
Şuayb dedi ki: “Ey halkım! Hiç düşündünüz mü, ya ben Rabbimden gelen açık bir belgeye dayanıyorsam ve o beni kendi katından güzel bir rızık ile rızıklandırmışsa[*]? Sizi yapmaktan men ettiğim şeyleri kendim yapmak istemem. Ben sadece, gücümün yettiği kadar sizi iyiye ve güzele yöneltmek istiyorum. Başarılı olmam ancak Allah’ın yardımına bağlıdır. Ben sadece ona güvenip dayanır, sadece ona yönelirim.

[*] Nuh Aleyhisselam ile Salih Aleyhisselam da kavimlerine benzer sözleri söylemişlerdir (Hud 11/28, 63). Çünkü dinde zorlamanın hiçbir çeşidi yoktur (Bakara 2/256), bu yüzden hiç kimseye inanması için baskı yapılması söz konusu olamaz.
(Hud 11/89)
وَيَا قَوْمِ لَا يَجْرِمَنَّكُمْ شِقَاق۪ٓي اَنْ يُص۪يبَكُمْ مِثْلُ مَٓا اَصَابَ قَوْمَ نُوحٍ اَوْ قَوْمَ هُودٍ اَوْ قَوْمَ صَالِحٍۜ وَمَا قَوْمُ لُوطٍ مِنْكُمْ بِبَع۪يدٍ
Ey halkım, bana karşı olmanız sizi günaha sokmasın! Yoksa başınıza Nuh’un halkının, Hud’un halkının veya Salih’in halkının başına gelenler gelir. Lut halkı da sizden pek uzak değildir.

(Hud 11/90)
وَاسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُٓوا اِلَيْهِۜ اِنَّ رَبّ۪ي رَح۪يمٌ وَدُودٌ
Rabbinizden bağışlanma dileyin de artık ona yönelin! Çünkü benim Rabbimin ikramı boldur, sevgi doludur.”

(Hud 11/91)
قَالُوا يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ۬ كَث۪يرًا مِمَّا تَقُولُ وَاِنَّا لَنَرٰيكَ ف۪ينَا ضَع۪يفًاۚ وَلَوْلَا رَهْطُكَ لَرَجَمْنَاكَۘ وَمَٓا اَنْتَ عَلَيْنَا بِعَز۪يزٍ
Dediler ki: “Ey Şuayb! Söylediklerinin çoğunu anlamıyoruz. İyi biliyoruz ki sen aramızda zayıf birisin. Eğer mensup olduğun grup[*] olmasaydı seni kesinlikle taşa tutardık. Sen bizden güçlü ve şerefli de değilsin!”

[*] Şuayb aleyhisselamın Medyen rahibi olduğu Tevrat'ta bildirilmektedir (Mısır'dan Çıkış 18:1). İsrailoğulları içindeki rahipler/kohenler, Harun aleyhisselamın soyundan gelen ve özel dini görevleri olan değerli bir gruptur. Burada Şuayb aleyhisselama zarar vermekten çekinmelerini sağlayan, kohenlerden olması olmalıdır.
(Hud 11/92)
قَالَ يَا قَوْمِ اَرَهْط۪ٓي اَعَزُّ عَلَيْكُمْ مِنَ اللّٰهِۜ وَاتَّخَذْتُمُوهُ وَرَٓاءَكُمْ ظِهْرِيًّاۜ اِنَّ رَبّ۪ي بِمَا تَعْمَلُونَ مُح۪يطٌ
Şuayb dedi ki: “Ey halkım! Size göre benim mensup olduğum grup Allah’tan daha mı güçlü ve şerefli mi ki onu dikkate almayıp sırt çeviriyorsunuz? Benim Rabbim yaptığınız her şeyi çepeçevre kuşatır.

(Hud 11/93)
وَيَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلٰى مَكَانَتِكُمْ اِنّ۪ي عَامِلٌۜ سَوْفَ تَعْلَمُونَۙ مَنْ يَأْت۪يهِ عَذَابٌ يُخْز۪يهِ وَمَنْ هُوَ كَاذِبٌۜ وَارْتَقِبُٓوا اِنّ۪ي مَعَكُمْ رَق۪يبٌ
Ey halkım! Elinizden ne geliyorsa yapın. Ben de yapacağım. Kişiyi rezil edecek olan azap kime gelecekmiş, yalancı kimmiş ileride öğreneceksiniz! Olacakları gözleyin bakalım[1*], sizinle beraber ben de gözlüyorum[2*].”

[1*] A’raf 7/87.

[2*] Allah Teala, Şuayb Aleyhisselamın söylediği bu sözlerin aynısını Muhammed Aleyhisselama da söylettirmiştir (En’am 6/135, Hud 11/121-122, Zümer 39/39-40).
(Hud 11/94)
وَلَمَّا جَٓاءَ اَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَالَّذ۪ينَ اٰمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَاَخَذَتِ الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا الصَّيْحَةُ فَاَصْبَحُوا ف۪ي دِيَارِهِمْ جَاثِم۪ينَۙ
Emrimiz gelince Şuayb’ı ve onunla birlikte iman edenleri bizden bir ikram olarak kurtardık. Yanlışa dalanları ise o yüksek ses yakaladı da yurtlarında çöküp kaldılar[*].

[*] A’raf 7/91, Şuara 26/189, Ankebut 29/37.
(Hud 11/95)
كَاَنْ لَمْ يَغْنَوْا ف۪يهَاۜ اَلَا بُعْدًا لِمَدْيَنَ كَمَا بَعِدَتْ ثَمُودُ۟
Sanki orada hiç refah içinde yaşamamışlardı[*]. Medyen halkı yok olsun! Tıpkı Semud’un yok olup gittiği gibi.

[*] A’raf 7/92.

 
(Hud 11/96)
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا مُوسٰى بِاٰيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُب۪ينٍۙ
Musa’yı da ayetlerimizle /mucizelerimizle, apaçık ve güçlü bir delille elçi olarak göndermiştik;[*]

[*] İbrahim 14/5, Mü’minun 23/45, Mü’min 40/23, Zuhruf 43/46.

 
(Hud 11/97)
اِلٰى فِرْعَوْنَ وَمَلَا۬ئِه۪ فَاتَّبَعُٓوا اَمْرَ فِرْعَوْنَۚ وَمَٓا اَمْرُ فِرْعَوْنَ بِرَش۪يدٍ
Firavun’a ve ileri gelenlerine[1*]... Hepsi Firavun’un emrine tâbi olmuşlardı. Oysa Firavun’un emri akla uygun değildi[2*].

[1*] A’raf 7/103, Yunus 10/75, Mü’minun 23/46, Mü’min 40/24.

[2*] Halbuki Firavun bunun aksini iddia ediyordu (Mü’min 40/29).

 
(Hud 11/98)
يَقْدُمُ قَوْمَهُ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ فَاَوْرَدَهُمُ النَّارَۜ وَبِئْسَ الْوِرْدُ الْمَوْرُودُ
O, kıyamet /mezardan kalkış günü halkının önüne düşecek ve onları suya götürürcesine ateşe götürecektir. Suya koşarcasına götürüldükleri yer ne kötü bir yerdir![*]

[*] Meryem 19/86
(Hud 11/99)
وَاُتْبِعُوا ف۪ي هٰذِه۪ لَعْنَةً وَيَوْمَ الْقِيٰمَةِۜ بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ
Burada lanete /dışlanmaya maruz bırakıldılar, kıyamet gününde de öyle (olacak)[*]. Onlara verilen bu armağan (!) ne kötü armağandır!

[*] Kasas 28/42.
(Hud 11/100)
ذٰلِكَ مِنْ اَنْبَٓاءِ الْقُرٰى نَقُصُّهُ عَلَيْكَ مِنْهَا قَٓائِمٌ وَحَص۪يدٌ
İşte bunlar, o kentlerin haberlerindendir. Bunları sana olduğu gibi anlatıyoruz. Onlardan hâlâ kalıntıları olanlar da vardır, biçilmiş ekin gibi yok olanlar da.

[*] A’raf 7/101, Hud 11/49, 120, Taha 20/99.

 
(Hud 11/101)
وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلٰكِنْ ظَلَمُٓوا اَنْفُسَهُمْ فَمَٓا اَغْنَتْ عَنْهُمْ اٰلِهَتُهُمُ الَّت۪ي يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّٰهِ مِنْ شَيْءٍ لَمَّا جَٓاءَ اَمْرُ رَبِّكَۜ وَمَا زَادُوهُمْ غَيْرَ تَتْب۪يبٍ
Biz onlara haksızlık yapmadık ama haksızlığı onlar kendilerine yaptılar[1*]. Rabbinin emri gelince, Allah ile aralarına koyarak yardım istedikleri ilahları işlerine yaramadı[2*]. Onlara katkıları, sadece zararlarını artırmak oldu.

[*] Yunus 10/44.

[*] Ahkaf 46/28.
(Hud 11/102)
وَكَذٰلِكَ اَخْذُ رَبِّكَ اِذَٓا اَخَذَ الْقُرٰى وَهِيَ ظَالِمَةٌۜ اِنَّ اَخْذَهُٓ اَل۪يمٌ شَد۪يدٌ
Senin Rabbin, yanlışlar içine düşmüş kentleri yakaladığı zaman işte böyle yakalar. Onun yakalaması can yakıcıdır ve çetindir.

[*] Buruc 85/12.
(Hud 11/103)
اِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِمَنْ خَافَ عَذَابَ الْاٰخِرَةِۜ ذٰلِكَ يَوْمٌ مَجْمُوعٌۙ لَهُ النَّاسُ وَذٰلِكَ يَوْمٌ مَشْهُودٌ
Ahiret azabından korkanlar için bunda ibretlik bir belge vardır. O gün bütün insanların toplanacağı gündür. O gün hazır bulunulacak[*] gündür.

[*] Vakıa 56/47-50.
(Hud 11/104)
وَمَا نُؤَخِّرُهُٓ اِلَّا لِاَجَلٍ مَعْدُودٍۜ
Biz onu, sadece belirlediğimiz süre doluncaya kadar bekletiriz.

[*] Nahl 16/61, Kehf 18/58, Fatır 35/45.
(Hud 11/105)
يَوْمَ يَأْتِ لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ اِلَّا بِاِذْنِه۪ۚ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَع۪يدٌ
Allah’ın izni olmadan kimsenin konuşamayacağı gün[1*] geldiğinde kimileri mutsuz, kimileri de mutlu olacaktır[2*].

[1*] Taha 20/108, Nebe 78/38.

[2*] Al-i İmran 3/106, Şura 42/7.
(Hud 11/106)
فَاَمَّا الَّذ۪ينَ شَقُوا فَفِي النَّارِ لَهُمْ ف۪يهَا زَف۪يرٌ وَشَه۪يقٌۙ
Mutsuz olanlar, o ateşte /cehennemde olacaklardır; orada nefes veriş ve alışları hırıltılıdır[*].

[*] Enbiya 21/98-100, A’lâ 87/11-13, Leyl 92/14-16.
(Hud 11/107)
خَالِد۪ينَ ف۪يهَا مَا دَامَتِ السَّمٰوَاتُ وَالْاَرْضُ اِلَّا مَا شَٓاءَ رَبُّكَۜ اِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِمَا يُر۪يدُ
Rabbin farklı tercihte bulunmazsa[1*]; onlar, gökler ve yer durdukça orada ölümsüz olarak kalacaklar[2*]. Senin Rabbin irade ettiği[3*] her şeyi yapar[4*].

[1*] Bkz. Hud 11/33. ayetin dipnotu. 

[2*] Nisa 4/168-169, Ahzab 33/64-65, Fatır 35/36.

[3*] İrâde, istemek ve dilemektir. Allah kullarının, imtihanı başarmalarını irade eder ama herkes başaramaz (Nisa 4/26). Allah “ol” emrini vermeden onun iradesi gerçekleşmez (Yasin 36/82). İmtihanla ilgili konularda “ol” emrini, sadece gereğini yapanlar için verir.

 
(Hud 11/108)
وَاَمَّا الَّذ۪ينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِد۪ينَ ف۪يهَا مَا دَامَتِ السَّمٰوَاتُ وَالْاَرْضُ اِلَّا مَا شَٓاءَ رَبُّكَۜ عَطَٓاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ
Mutlu edilenler ise Cennet’te olacaklardır. Rabbin farklı tercihte bulunmazsa[1*]; onlar, gökler ve yer durdukça, bitip tükenmeyecek bir ödül ile orada ölümsüz olarak kalacaklar[2*].

[1*] Bkz. Hud 11/33. ayetin dipnotu. Ayette bu ifadenin kullanılması Allah’ın bunu yapmaya zorunlu olmadığını gösterir. Ancak cennetteki ikramının kesintisiz olduğunu bildirmesi, oradakileri dışarı çıkarmayacağının delilidir (Ra'd 13/35, Hicr 15/48, Kasas 28/60, Lokman 31/9, Sâd 38/54, Şurâ 42/36).

[2*] Nisa 4/57,122, Maide 5/119, Tevbe 9/22,100; Tegabun 64/9, Talak 65/11, Beyyine 98/8.
(Hud 11/109)
فَلَا تَكُ ف۪ي مِرْيَةٍ مِمَّا يَعْبُدُ هٰٓؤُ۬لَٓاءِۜ مَا يَعْبُدُونَ اِلَّا كَمَا يَعْبُدُ اٰبَٓاؤُ۬هُمْ مِنْ قَبْلُۜ وَاِنَّا لَمُوَفُّوهُمْ نَص۪يبَهُمْ غَيْرَ مَنْقُوصٍ۟
Kulluk ettikleri şeylerden dolayı bunlarla tartışmaya girme! Daha önce ataları nasıl kulluk etmişse bunlar da tıpkı onlar gibi kulluk ediyorlar[*]. Biz bunların paylarına düşeni, eksiltmeden tastamam veririz.

[*] Zuhruf 43/22.
(Hud 11/110)
وَلَقَدْ اٰتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ فَاخْتُلِفَ ف۪يهِۜ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْۜ وَاِنَّهُمْ لَف۪ي شَكٍّ مِنْهُ مُر۪يبٍ
Musa’ya o kitabı verdik; sonra onda ihtilafa düşüldü. Rabbinin daha önce verdiği bir sözü[1*] olmasaydı aralarında mutlaka hüküm verilirdi. Onlar o kitaptan dolayı kendilerini ikilemde bırakan bir şüphe içinde idiler[2*].

[1*] Hud 11/104.

[2*] Fussilet 41/45.
(Hud 11/111)
وَاِنَّ كُلًّا لَمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمْ رَبُّكَ اَعْمَالَهُمْۜ اِنَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ خَب۪يرٌ
Rabbin onların her birine, işlerinin karşılığını tam olarak verecektir[*]; çünkü o, yaptıklarının iç yüzünü bilir.

[*] Nur 24/25, Zümer 39/70.
(Hud 11/112)
فَاسْتَقِمْ كَمَٓا اُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْاۜ اِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَص۪يرٌ
Sana emredildiği gibi dosdoğru ol[*]! Seninle birlikte tövbe edenler /dönüş yapanlar da öyle! Sakın taşkınlık etmeyin! O, bütün yaptıklarınızı görür.

[*] Şûrâ 42/15.
(Hud 11/113)
وَلَا تَرْكَنُٓوا اِلَى الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُۙ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللّٰهِ مِنْ اَوْلِيَٓاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ
Yanlış yolda olanlara meyletmeyin; yoksa o ateş size de dokunur! Allah ile aranıza girecek yakınlarınız yoktur. Sonra yardım da göremezsiniz[*]!

[*] İsra 17/74-75.
(Hud 11/114)
وَاَقِمِ الصَّلٰوةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ الَّيْلِۜ اِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّـَٔاتِۜ ذٰلِكَ ذِكْرٰى لِلذَّاكِر۪ينَۚ
Namazı, gündüzün iki bölümünde ve gecenin gündüze yakın vakitlerinde[*] düzgün ve sürekli kıl. Çünkü iyilikler kötülükleri giderir. Bu, bilgisini kullananların akıllarında tutmaları gereken doğru bilgidir.

[*] Taraf (طرف), bir şeyin bölümlerinden biri anlamına gelir (Lisan’ül Arab). “Gündüzün iki tarafı”, iki bölümü demektir. Namaz kılınması gereken ilk bölüm, güneşin tepe noktasından batıya doğru kaydığı öğle vaktidir (İsra 17/78). İkincisi ise güneş batmadan önce kılınması gereken ikindi namazının vakti olur.  Zülef (زلف), yakınlık anlamında olan “zülfe”nin (Mülk 67/27) çoğuludur (Lisan’ül Arab), “gecenin gündüze yakın vakitleri” demektir. Yakınlık, gündüzün aydınlığının gecenin karanlığına karışmasıyla anlaşılır. Arapçada çoğul en az üç adete işaret eder. Demek ki gecenin gündüze yakın vakitlerinde kılınan namazların sayısı en az üçtür. Bunlar akşamın alaca karanlığında kılınan akşam ve yatsı namazları ile sabahleyin doğuda ufuk boyunca uzanan siyah ve beyaz kuşakların bir çizgi ile ayrıldığı vakitte kılınmaya başlanan sabah namazıdır. Dolayısıyla bu ayet, bir günde öğle namazı ile başlayıp sabah namazı ile biten beş vakit namazın farz olduğunu gösterir. Ayrıca bkz: Bakara 2/238.
(Hud 11/115)
وَاصْبِرْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يُض۪يعُ اَجْرَ الْمُحْسِن۪ينَ
Sen sabırlı ol /duruşunu bozma! Allah güzel davrananların ödülünü zâyi etmez.

(Hud 11/116)
فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ اُو۬لُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِي الْاَرْضِ اِلَّا قَل۪يلًا مِمَّنْ اَنْجَيْنَا مِنْهُمْۚ وَاتَّبَعَ الَّذ۪ينَ ظَلَمُوا مَٓا اُتْرِفُوا ف۪يهِ وَكَانُوا مُجْرِم۪ينَ
Sizden önceki dönemlerde bilgi birikimi olanlar[*] o yerlerdeki bozulmalardan sakındırsalardı olmaz mıydı? Kendilerini kurtardığımız az kimse dışında bunu yapan olmadı. Yanlış yapanlar, kendilerini şımartan şeylerin ardına düştüler ve suçlular haline geldiler.

[*] Önceki nebilerden ve onların kitaplarından öğrendikleri bilgi birikimi.
(Hud 11/117)
وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهْلِكَ الْقُرٰى بِظُلْمٍ وَاَهْلُهَا مُصْلِحُونَ
Doğru düzgün davranan bir halkı varken, Rabbin haksızlık edip o kentleri helak edecek değildir[*].

[*] Kasas 28/59.
(Hud 11/118)
وَلَوْ شَٓاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ اُمَّةً وَاحِدَةً وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِف۪ينَۙ
Rabbin tercihini farklı yapsaydı[1*] elbette insanları tek bir ümmet/ hep doğru davranan kimseler yapardı[2*]. Ama onlar muhalefetlerini sürdüreceklerdir[3*].

[1*] Bkz. Hud 11/33. ayetin dipnotu.  

[2*] Yunus 10/99.

[3*] Bakara 2/30.
(Hud 11/119)
اِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَۜ وَلِذٰلِكَ خَلَقَهُمْۜ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَاَمْلَـَٔنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ اَجْمَع۪ينَ
Rabbinin ikramda bulundukları /doğru yolda saydıkları bunun dışındadır[1*]. O, insanları bunun için yaratmıştır. Rabbinin şu sözü kesinleşmiştir: “Cehennemi tamamen cinlerle ve insanlarla dolduracağım[2*].”

[1*] Nisa 4/ 69-70.

[2*] A’raf 7/12-18, Secde 32/13, Sad 38/82-85.

 
(Hud 11/120)
وَكُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ اَنْبَٓاءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِه۪ فُؤٰادَكَۚ وَجَٓاءَكَ ف۪ي هٰذِهِ الْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌ وَذِكْرٰى لِلْمُؤْمِن۪ينَ
Elçilerin haberlerinden kalbini kararlı kılacak her şeyi sana tam olarak anlatıyoruz. Onlarda konuyla ilgili hakikatler, öğüt ve müminler için akılda tutulması gereken bilgiler vardır[*].

[*] En’am 6/34, Yusuf 12/111, Taha 20/99.

 
(Hud 11/121)
وَقُلْ لِلَّذ۪ينَ لَا يُؤْمِنُونَ اعْمَلُوا عَلٰى مَكَانَتِكُمْۜ اِنَّا عَامِلُونَۙ
İnanmayanlara de ki: “Elinizden ne geliyorsa yapın, biz de yapıyoruz[*]!

[*] Zümer 39/39-40.
(Hud 11/122)
وَانْتَظِرُواۚ اِنَّا مُنْتَظِرُونَ
Bekleyin, biz de bekliyoruz[*]!”

[*] Yunus 10/102.
(Hud 11/123)
وَلِلّٰهِ غَيْبُ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَاِلَيْهِ يُرْجَعُ الْاَمْرُ كُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِۜ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
Göklerin ve yerin gaybını / gizlisini saklısını bilmek Allah’a mahsustur[*]. Bütün işler ona varır. Öyleyse sen ona kulluk et ve ona güvenip dayan. Senin Rabbin yaptıklarınızdan habersiz değildir.

[*] Maide 5/109, En’am 6/59, Nahl 16/77, Neml 27/65, Cin 72/26-28.